Dünyada yatırım trendi bir dönem taşıma/
lojistik firmaları, petrol arama, madencilik, doğalgaz vb. sektörler moda ve
yatırımlara yön verirken günümüzde ise yeni nesil teknoloji şirketleri (Biyoteknoloji
ve Bilgisayar algoritma türevi yazılım ve kodlama sistemleri) ve elektrikli
araç sektörü firmaları yatırımcıların ilk tercihleri haline gelmiştir.
Peki bu gelişmelerden uzun vadeli yatırımcılar
nasıl faydalanmalı;
1- Elektrikli Araç Sektörü;
A)-
ELEKTRİKLİ ARAÇ;
-
Küresel
Elektrikli Araç Görünümü 2018 Raporuna göre geçen yıl dünyada elektrikli taşıt
sayısı bir önceki yıla göre yüzde 55 artışla 2 milyon 14 binden 3 milyon 109
bin 50'ye yükseldi.
-
Bu artışa
paralel olarak elektrikli araçlar için şarj istasyonlarında artış olmuştur.
-
Elektrikli
taşıt satışının artmasında hükümetlerin izlediği çevreci politikalar etkili
oldu.
Keza Ülkemizde yerli araç üretimi için karar
alınmış, Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret A.Ş.
oluşturularak üretilecek aracın elektrikli olacağı kamuoyu ile paylaşılmış,
Büyük bir olasılıkla Aracın bilişim teknolojisi
TURCELL tarafından, Pil üretimi Zorlu Holding (VESTEL) tecrübesinden
yararlanılacak,
Büyük resme baktığımızdan elektrikli araç
üretiminde yeni oluşturulan ortak girişim ve elektrik araç üretimi ve
elektrikli araç piyasasında olmak için AR-GE faaliyetleri çalışmasını yapan ve
yan sektörlerin etki edebilecek firmalarımız nasıl bir performans gösterecekler
ve Uluslararası arenada rekabet güçleri olacak mı?
1-
Türkiye'nin
Otomobili Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret A.Ş.;
-
Anadolu
Grubu, BMC, Kök Grubu, Turkcell ve Zorlu Holding’in payları %19’ar,
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin payı da %5 olarak belirlendi.
-
Küresel
otomotiv dünyasının en başarılı Türk yöneticililerden biri olan M. Gürcan
Karakaş Türkiye’nin Otomobili’nin başına getirildi ve bu görevine 1 Eylül 2018
tarihinde başlayacağı bildirildi,
-
Prototip
araç tasarımın 2019 sonunda çıkarılacak,
-
Şirketin
Halka arz olup olmayacağı henüz belli değil,
B) ELEKTRİKLİ ŞARJ İSTASYONU;
-
Elektrikli araç
sayısındaki artışa paralel olarak Yurt genelinde sayısı gün geçtikçe artmakta,
1-
GEREL (Gersan
Elektrik Tic. Ve San. A.Ş.);
-
Yerli
üretim Elektrikli Araç Şarj İstasyonu üretimi firmaca yapılmakta olup,
-
Yerli ve
milli otomobilin şarj ünitelerinin üretiminin bu firmamızca üretileceği ve
üretim yerinin Erzurum ilimiz olduğu açıklanmıştır.
-
Şirket Tesla ile vardıkları anlaşmayla
bu şirketin hızlı elektrikli şarj istasyonu Supercharger ürünlerinin montajını
yapacaklarını,
-
Daha sonra gerek Tesla şarj ürünlerinin
üretilmesi, gerekse kendi ürünlerimizin Tesla araçlarına daha uyumlu hale
getirilmesinin koordinasyonu için temaslarımız süreceği bildirilmiştir.
2-
ENJSA
(Enerjisa Enerji A.Ş.);
-
Enjsa
Ülkemizde faaliyet gösteren EŞARJ (Elektrikli Araçlar Şarj Sistemleri A.Ş.)
firmasının çoğunluk hissesini alarak bu alana yatırımlar yapmaya başlamıştır. (
EŞARJ Türkiye’de 80 Şarj İstasyonu ve 1.000 yakın müşterisi bulunuyor)
3-
ZOREN ( Zorlu
Enerji Elektrik Üretim A.Ş.)
-
Şirket hızlı
şarj istasyonlarıyla ilgili bir lansman yapacağını. 2020 yılı sonu itibarıyla
ise tüm Türkiye'yi kapsayacak şekilde ve 200 kilometreye bir şarj istasyonu yerleştireceğini beyan
etmiştir.
C-) PİL (BATARYA) ÜRETİMİ;
1-) VESTEL (Vestel Ticaret A.Ş.)
Ülkemizde
Araç pil (Telefon Pil) üretimi ile ilgili AR-GE çalışmasının tamlayan ve üretim
aşamasına geçen Vestel Ticaret A.Ş. Firması aynı zamanda;
-
Yerli
otomobil için Çinli bir firma ile ortak bir şirket kuracağı ve pil (batarya)
üretiminde ülkemizde öncü ve büyük rol oynayacağı,
Batarya için (Ülkemizde tek nikel
madeni Zorlu Holding tarafından işletmekte olup Eskişehir’de çıkarılan bu
element Manisa’ya Vestel Tic. A.Ş.’ye gönderiliyor.
D-) Diğer Şirketlerimiz (Borsada İşlem Gören);
1-) SARKY (Sarkuysan Elektrolitik Bakır Sanayi Ve
Ticaret A.Ş);
-
Elektrikli
araçların dünya yollarındaki ağırlığı her geçen gün artarken, Elektrikli
araçların bakıra olan ihtiyacı yaklaşık 9 kat artıracağı tahmin edilmektedir.
-
Sarkuysan,
yurtiçinde sektörde üretim ve satışlarıyla lider olup, ürünlerinin önemli bir
bölümünü de 5 kıtadaki 50'ye yakın ülkeye ihraç etmektedir.
-
Bugün
Avrupa’da üretilen binek ve ticari araçların tahminen yarısında SARKUYSAN teli
kullanılmaktadır.
-
ABD’deki
Uzay Araştırma Merkezi NASA'ya, son yıllarda da uçak sanayilerinin tedarikçi
kuruluşlarına oksijensiz bakırdan üretilen tel ile nikel kaplı bakır tel
verilmektedir.
2-) EGEEN (Ege
Endüstri ve Ticaret Anonim A.Ş.);
-
Araç yedek parça üretimi
yaparak yurt içi ve yurt dışı müşteri hinterlandı oldukça geniş olan bir
firmamız;
3-) PARSAN
(Parsan Makina Parçaları Sanayii A.Ş.);
-
Çok bir ürün yelpazesine
sahip firma yedek parça üretimi yapmakta,
1 TEKNOLOJİ ŞİRKETLERİ
Ülkemizde teknoloji/bilişim şirketleri
denilince (Üretici Firmalar) BİST’te işlem gören firmalar;
-ASELSAN,
LOGO, LINK, KAREL, NETAŞ, KRONT, PKART…
Bu firmalarımızın yurtdışı teknoloji firmaları
ile rekabet edecek geleceği temenni ediyorum (ASELSAN’ı ilerde bu konumda
göreceğiz), yatırımcı dostu, sürekli istikrarlı (istisnalar hariç) temettü
dağıtan şirketler olmadığı en önemlisi de kurumsallaşma ve uluslararası bir
marka haline gelemedikleri gibi bu alanlarda faaliyet gösteren uluslararası
firmalar ile rekabet edebilecek şartları henüz oluşmadığı kanısındayım,
Yurtdışı piyasalarında yeni ve gelişime açık (
yazılım, tüketici elektroniği, ağ teknolojisi, oyun, grafik-medya yazılımı,
online ödeme, e-ticaret, arama motorları, biyoteknoloji-biyoilaç, sosyal ağlar,
bulut teknolojisi, telekomünikasyon, film-dizi, vb.) bu bilişim ve teknoloji
sektörlerinde faaliyet gösteren halka açık şirketimiz yok maalesef,
Peki bu sektörlere nasıl yatırım yapılabilir?
Teknoloji firmalarından bir portföy oluşturmak
küçük yatırımcılar aşağıdaki nedenlerden dolayı imkansız;
-
Alış/satış
komisyon oranları ortalama 25 ile 75 dolar olduğu,
-
Bu
şirketlerin farklı ülkelerde oldukları,
- Vergi
mevzuatlarının farklı olması, çifte vergilendirme engellenmesi için her ülke
ile anlaşmaların yapılmaması,
-
Karlarda
ve alınan temettü üzerinde yurtiçinde vergi ödenmesi (1.700,00TL ve üzeri için)
nedenlerden dolayı;
Ancak Ülkemizde teknolojinin her alanında istenilen
düzeye ve çeşitlilik henüz daha sağlanmamıştır. Bu düzeylere ulaşmak için ise
yoğun AR-GE faaliyetleri ve gerekli altyapının oluşturulması lazım ki bu da çok
uzun bir süreç;
İlk
akla gelen uluslararası bilişim/teknoloji firmaları;
- E Ticaret
ve Tüketici Elektronikleri Firmalar (Amazon, Ebay, Alibaba, Aliexper, Paypal,
Apple, …)
-
Biyoteknoloji
ve biyo ilaç ( Amgen, BIIB, CELG.O, GİLD,…)
-
Bilişim-Yazılım-Telekomünikasyon-Oyun-
Arama Motoru (ADBE, ATVİ, BAİDU, BKNG, CMCSA, CİSCO, EXPE, FB.O, GOOGLE,MSFT, NFLX, NVİDİA, QQQ, ZYNGA…)
-
Elektrikli
Araç (TSLA,…)
-
.
-
.
-
.
Uluslararası Teknolojinin yalnızca tüketicisi
değil aynı zamanda yatırımcısı olmalıyız bu hızlı gelişen ve büyüyen sektörlerden
yatırımcı olarak payımızı almalıyız.
Yurtdışında yeni nesil teknoloji odaklı
şirketlere ortak olmak külfetli (komisyon oranları çok fazla) bir portföy
oluşturmak küçük yatırımcılar için imkansızdır.
Bunun yerine Ülkemizde bu uluslararası bilişim
ve teknoloji firmalarından sepet oluşturan FON’lara yatırım yapılabilir.
BU FONLAR:
1-) Ak Portföy Yönetimi
A.Ş. (AK PORTFÖY YENİ TEKNOLOJİLER
YABANCI HİSSE SENEDİ FONU)
2-) Yapı Kredi Portföy
Yönetimi A.Ş. (YAPI KREDİ PORTFÖY YABANCI TEKNOLOJİ SEKTÖRÜ HİSSE SENEDİ FONU)
3-) İş Portföy Yönetimi A.Ş. (İŞ PORTFÖY
ELEKTRİKLİ ARAÇLAR KARMA FON)
Bu tür
yatırım yapmak isteyen yatırımcılar bu ve benzeri fonları araştıra bilirler,
bunlarla ilgili bilgiler KAP’ta mevcut (https://www.kap.org.tr/tr/YatirimFonlari/YF)
FON NEDİR?:
Tasarruf sahiplerinden (Yatırımcılardan)
katılma payları karşılığında toplanan sermaye ile bu yatırımcılar adına,
belirli risk ilkesi, fon iç tüzüğü ve fon izahnamesinde belirtilen çerçeveler
dahilinde portföy oluşturularak işletmek amacıyla kullanılan mal varlığıdır.
Şemsiye Fonu (karma Şemsiye Fonu) Nedir?
-
Katılma
payları tek bir içtüzük kapsamında ihraç edilen tüm fonları kapsayan yatırım
fonudur. Fonun hangi kıymetlere yatırım yapacağı, oranlarının neler olduğu bu
içtüzük de açıkça belirtilir;
FONLAR NASIL GELİR
GETİRİR?
Üç yoldan fon yatırımından para kazanılabilir.
§ İlk olarak fon sahip
olduğu menkul kıymetlerden kar payı ve/veya faiz geliri elde eder. Fon elde
ettiği bütün gelirini fon portföy değerine yansıtır.
§ Fonun sahip olduğu
menkul kıymetlerin fiyatı artabilir. Eğer fon fiyatı yükselen bu menkul kıymeti
satarsa sermaye kazancı elde eder. Fon elde ettiği bu sermaye kazancını veya
zararını fon portföy değerine yansıtır.
§ Eğer yatırım fonu
fiyatı yükselen menkul kıymeti satmıyor elinde tutuyorsa katılma paylarının
fiyatı artar. Yüksek fon toplam değeri yatırımın yüksek değerli olduğunu
gösterir.
Böylece yatırımcılar katılma paylarını sattıklarında, yatırım fonlarının
portföyünde o ana kadar gerçekleşen değer artışlarından/azalışlarından paylarını
alırlar.
KATILMA PAYI NEDİR?
-
Katılma payı, yatırımcının fon portföyüne kaç adet payla ortak olduğunu
gösterir.
-
Yatırım
fonlarında da katılma payı ile fon portföyüne ortak olunur.
-
Katılma
payı sahiplerinin fon yönetimine katılma hakları yoktur.
YATIRIM FONLARI NE GİBİ
AVANTAJLAR SAĞLAMAKTADIR?
· Tasarrufçunun ortaya koyduğu sermayesi yani
tasarrufu, profesyonel ve güvenilir yöneticiler tarafından yönetilmektedir.
· Yatırım fonu portföyüne alınabilecek menkul
kıymetlerin sabit getirili, dövize endeksli ve ortaklık payı gibi araçlarla
çeşitlenmesi nedeniyle riskin en aza indirilmesi mümkün olabilecektir.
· Menkul kıymetlerin değerlemesi ve kontrolü ile kupon, faiz
ve temettü tahsili fon yönetimince yapılacağından vade takibi, tahsil etme gibi
zaman ve kaynak kullanımını gerektiren işlemlerden korunabilecektir.
· Küçük tasarruflarla temin edilemeyecek kazanç potansiyeli yüksek
menkul kıymetlere yatırım yapılmasına olanak sağlayacaktır.
· Fon portföyündeki değer artışlarının portföy değerine günlük
olarak yansıtılması nedeniyle işlemiş gelir ile birlikte gerek ihtiyacı kadar
gerekse tamamını istendiği anda paraya çevirebilecektir.
· Portföye büyük montanlı alım satımlar nedeniyle zaman ve para
tasarrufu sağlamaktadır.
Fon Yönetim Ücretleri;
- Maalesef Ülkemizde bu Oran ABD ve Avrupa Ülkelerinden
Oldukça Yüksek;
- Fon yönetim ücreti fonun yönetimi karşılığında ödenen
ücrettir. Fon yönetim ücreti her gün için fon toplam değerinin belirli bir
oranı olarak hesaplanmaktadır. Fon yönetim ücreti oranına fon izahnamelerinde
yer verilmektedir.
